Tìm hiểu về nhạc số (nhạc trực tuyến)
Những trang nghe nhạc trực tuyến, những bản Mp3 mà chúng ta tải về máy
tính, điện thoại mỗi ngày đã giải quyết phần lớn nhu cầu nghe nhạc của
nhiều người. Tuy nhiên với những người chơi âm thanh chuyên sâu, thì họ
luôn chú trọng tới chất lượng nguồn nhạc và đánh giá rất thấp nguồn nhạc
từ các trang nghe nhạc trực tuyến phổ thông hiện giờ. Lossless là một
thuật ngữ được các audiophiles nhắc tới rất nhiều khi nói về chất lượng
nguồn nhạc. Vậy nhạc Lossless là gì và nó khác gì với những bản Mp3
thông thường ?
🔊 NHẠC LOSSLESS LÀ GÌ ❓
Có rất nhiều định nghĩa diễn giải về nhạc lossless, nhưng cách hiểu
chung đó chính là một quá trình chuyển đổi từ tín hiệu âm thanh (analog)
thành một file nhạc kỹ thuật số (digital) mà không làm suy giảm chất
lượng (các dải tần, chi tiết nhạc cụ). Hay nói cách khác, file nhạc kỹ
thuật số là một thuật toán nén tín hiệu mô phỏng lại tín hiệu analog một
cách gần chính xác nhất.
Lưu ý: mp3 không phải nhạc lossless do thuật toán nén bị mất rất nhiều dữ liệu.
NHẠC SỐ
Trước hết chúng ta cần phải hiểu về âm thanh số – digital sound. Âm
thanh số dùng để mô tả đồ thị sóng âm một cách gần nhất bằng các tín
hiệu điện được mã hóa theo phương pháp PCM – pulse code modulation (tạm
dịch là phương pháp điều chế xung). Từ những sóng âm với đồ thị hình Sin
của tín hiệu analog, phương pháp PCM đã biến chúng thành những tín hiệu
cao – thấp và mã hóa dưới dạng bit. Theo chuẩn PCM, công thức lấy mẫu
là 44.100 lần trong một giây, và mỗi mẫu được mã hóa bằng 16bit dữ liệu,
hay chúng ta còn gọi là 16bit/44.1kHz. Như vậy nếu tính theo công thức
mã hóa âm thanh PCM thì chúng ta có dung lượng dữ liệu 1 phút là:
( 44.100 x 16bit x 2 kênh x 60s = 84.672.000bit = 10.584.000bytes )
Như vậy mỗi phút nhạc có dung lượng xấp xỉ 10Mb và một bài nhạc trung
bình khoảng 30Mb-50Mb, một album sẽ có dung lượng hàng trăm Mb. Với dung
lượng như vậy thì một CD thông thường chỉ ghi được một album theo chuẩn
16bit/44.1kHz. Tuy nhiên với những người đòi hỏi cầu kỳ trong âm thanh
nhưng không có điều kiện để mua CD gốc thì giải pháp cho họ là những
file nhạc số. Tuy nhiên với dung lượng lớn như vậy thì sẽ vô cùng khó
khăn trong việc chia sẻ lên mạng internet, và giải pháp cho vấn đề này
đó là nén dữ liệu. Chúng ta có hai phương pháp nén đó là nén không bảo
toàn dữ liệu (nén lược bỏ dữ liệu) và nén bảo toàn dữ liệu. Và nén bảo
toàn dữ liệu – lossless compression là một giải pháp tối ưu cho trường
hợp nói trên.
THÔNG SỐ CƠ BẢN CỦA FILE NHẠC LOSSLESS
Muốn
chơi nhạc lossless chúng ta phải hiểu về các thông số của file nhạc, từ
đó chúng ta sẽ biết được đâu là file nhạc chất lượng, đâu là file nhạc
kém. Tất nhiên, cách xác định còn phụ thuộc vào trình độ hiểu biết về kỹ
thuật của người chơi.
🔊
Tần số lấy mẫu (Sampling rate): Đơn vị đại diện khz, đây có lẽ là thông
số chúng ta hay bắt gặp nhất, người chơi lâu hay người mới chơi thì đểu
hỏi Dac giải mã bao nhiêu HÉC (hz)..v.vv. đây chính là thông số đại
diện cho tốc độ lấy mẫu trong 1 giây. Lấy ví dụ CD là 48kHz (48,0000hz).
Có nghĩa trong 1 giây sẽ lấy mẫu 48 nghìn điểm. Nếu nối 48 nghìn điểm
nhỏ lại với nhau chúng ta sẽ được 1 đường cong mô phỏng tín hệu analog.
Nếu nâng lên 192kHZ thì số lượng điểm nhỏ trong 1 giây sẽ nhiều hơn nữa
và khi nối các điểm này chúng ta sẽ có đường cong analog gần như hoàn
hảo (giống tín hiệu gốc).
🔊
Độ sâu (Bit depth): Đơn vị đại diện 8bit,16bit,24bit, đây là thông số
rất khó mô tả chính xác ý nghĩa của thông số này. Hiểu nôm na đây giống
như là chiều sâu của file nhạc hoặc là mật độ tín hiệu của âm thanh. Bit
depth càng lớn thì âm thanh càng chi tiết.
🔊
Tốc độ xử lý (Bit rate): Thông số kb/s, tốc độ xử lý tín hiệu trong
1giây, đây là tốc độ cần thiết để đọc chính xác thông tin tín hiệu
truyền qua (chip) CPU. file nhạc càng chi tiết thì bit rate càng lớn và
CPU phải xử lý càng nặng.
Tổng quan về Lossless
* Lossless là bản nhạc được nén một cách nguyên vẹn ở mọi định dạng mà không bị mất bất cứ dữ liệu số nào.
* Định dạng nhạc raw (nhạc nguyên bản xuất từ đĩa CD) thường có đuôi là AIFF và WAV.
* Định dạng nhạc lossless phổ biến nhất là FLAC và ALAC. Tuy có cách
nén các bản nhạc tương tự như cách phần mềm Zip nén các tệp thông
thường, FLAC và ALAC xử lý các dữ liệu nhạc trong quá trình nén hiệu quả
hơn khá nhiều.
* FLAC có nhiều mức độ nén nhạc khác nhau và dung lượng file nhạc cũng giảm theo tương ứng với mức độ nén.
* Nhìn chung, một file nhạc lossless sẽ có kích cỡ bằng khoảng 50-70% kích cỡ file nhạc ban đầu.
* Khi giải nén file lossless thành file raw ban đầu, các dữ liệu nhạc số sẽ không bị mất.
* Bit Rate (tỉ lệ bit) của một file nhạc WAV hoặc AIFF có chất lượng cao như đĩa CD là khoảng 1411 kbps.
