Cách phân loại thuốc bôi ngoài da có nhiều cách, nhưng thường gặp nhất là phân loại theo dạng bào chế:
Dung dịch (solutions)
Hoạt chất được pha trong tá dược (thường là các dung môi lỏng) thành một chất lỏng đồng đều, không vón, không tủa.
Một số dung dịch như: Yarish, Milian, Castellani… Nhìn chung dung dịch có tác dụng nông, nhanh thường dùng trong giai đoạn cấp tính hoặc bán cấp.
Một số cách sử dụng dung dịch như sau:
– Đắp gạc: phủ lên vùng tổn thương 8 – 12 lớp gạc, liên tục tưới hoặc giỏ dung dịch thuốc vào đó tạo môi trường ẩm ướt dung dịch thuốc trong vòng 24h – 72h. Đắp gạc có tác dụng làm giảm viêm nề, chống xung huyết, chống chảy nước, sát khuẩn, chống ngứa, sạch mủ, bở vẩy tiết.
– Gạc lạnh: Cho chất thuốc vào nước đun sôi để nguội, dùng gạc thấm nước đó đắp lên độ 5 – 10 phút, 3-4 lần mỗi ngày, có tác dụng giảm viêm trong trường hợp viêm cấp tính, chảy nước nhiều như chàm cấp tính.
– Gạc nóng: tẩm gạc bằng nước nóng đắp lên da, làm giãn mao mạch, tăng cường thực bào, dịu viêm nhiễm.
– Ngâm, tắm: Ngâm và tắm dung dịch thuốc tím pha loãng 1/10.000 để điều trị các bệnh da nhiễm khuẩn. Tắm bằng hơi lưu huỳnh tân sinh với tỉ lệ thích hợp điều trị ghẻ.
Thuốc bột (poudres, powder)
Có tác dụng làm mát da, chống xung huyết, giảm viêm, hút nước làm khô da, làm giảm cảm giác chủ quan (ngứa, nóng…).
Thường dùng thuốc bột rắc lên trên tổn thương đang viêm nhiều, cấp tính hoặc đang chảy nước. Thuốc bột còn dùng để rắc vào vết loét lâu lành.
Thuốc mỡ (pommade, oilment)
Là dạng thuốc bôi ngoài da quan trọng và phổ biến nhất.
Thuốc mỡ làm tăng khả năng hấp thu của da, ngấm sâu hơn các dạng thuốc khác nhiều, mềm da, nhưng, làm trở ngại sự bài tiết của da, gây bít da, hạn chế bốc mồ hôi, gây xung huyết.
Không dùng dạng thuốc mỡ trên các tổn thương đang ở giai đoạn cấp tính hoặc chảy nước. Nhưng thường dùng cho tổn thương giai đoạn mãn tính.
Thuốc hồ
Thành phần gồm hoạt chất và mỡ (vaselin và lanolin) nhưng có nhiều bột hơn.
Tác dụng của thuốc hồ thoáng da hơn thuốc mỡ nhưng không ngấm sâu bằng thuốc mỡ. Có tác dụng làm giảm viêm, giảm xung huyết, chống ngưng tụ huyết, làm khô da, không hạn chế sự bài tiết và bốc hơi ở da, thường dùng cho tổn thương da ở giai đoạn bán cấp.
Thuốc kem (cream)
Có thể coi kem là một loại thuốc mỡ có thêm glycerin và nước, có tác dụng mát da, bảo vệ da, độ ngấm vừa phải.Thường dùng dạng thuốc kem cho tổn thương giai đoạn bán cấp.
Thuốc dầu (huiles, oil)
Chất pha trong tá dược là dầu olive, dầu lạc trung tính, dầu đu đủ tía, dầu vừng,… Tác dụng nông, dịu da. Dùng trong tổn thương cấp tính hoặc tổn thương nông.
Một số dạng khác: vecni, cồn dán, gạc ngâm tắm…
Ngoài ra, còn có cách phân biệt thuốc bôi ngoài da theo công dụng, mà chúng tôi sẽ gửi tới các bạn vào phần 2.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
http://suckhoedoisong.vn
http://www.dieutri.vn/bgdalieu
