Chế độ ăn hợp lí
– Nên ăn nhiều các thức ăn chứa nhiều chất xơ. Chất xơ không những tạo thành chất bã mà còn kết dính những chất độc hại để đào thải ra ngoài, hút nước để tăng lượng phân, tăng dịch nhầy ở thành ruột và tăng nhu động ruột. Rau quả và ngũ cốc toàn phần không chỉ cung cấp nhiều chất xơ mà còn có hàm lượng cao những vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hoá có tác dụng bảo vệ tim mạch, phòng chống ung thư và nâng cao hệ miễn dịch. Đặc biệt nên chú ý đến sữa chua và các sản phẩm từ rong biển là những món ăn được khuyến khích cho người táo bón.
– Nên uống đủ nước 2 lít/ngày. Nước có vai trò thiết yếu đối với cơ thể, có khả năng thanh lọc, làm sạch ruột và giúp ruột non tiêu hóa thức ăn. Ngoài ra, nước góp đến 80% vào việc bài tiết ở đại tràng. Vì vậy, uống đủ nước là một phương pháp hiệu quả giúp người cao tuổi phòng và điều trị táo bón.
– Ăn một số loại thức ăn có tác dụng nhuận tràng như mật ong, vừng, hạch đào, bơ, sữa trâu bò. Đặc biệt là mật ong, chất đường trong mật ong có thể làm mềm phân. Ngoài ra, mật ong là thực phẩm giá trị dinh dưỡng rất cao, chứa protid, vitamin, khoáng chất và rất nhiều acid amin, rất thích hợp cho người già suy nhược.
– Khi đun nấu món ăn, có thể cho tăng một chút dầu ăn, như dầu đậu, dầu hạt cải, dầu vừng, dầu lạc vì món ăn có dầu sẽ giúp nhuận tràng, dễ đại tiện.
– Ăn một số thức ăn chứa vitamin nhóm B một cách thích hợp, như các loại đậu, lương thực thô, khoai lang, khoai tây để giúp tăng nhu động ruột.
– Không nên sử dụng những đồ ăn thức uống kích thích như rượu mạnh, trà đặc, cà phê, hẹ, tỏi, ớt, ít ăn các thức ăn tanh mặn, vị đậm.
Chế độ ăn cho người táo bón
Thể dục, vận động
Hoạt động đi đại tiện cần sự phối hợp của nhiều nhóm cơ ở vùng bụng. Do đó, tích cực vận động thân thể để gia tăng nhu động ruột và gia tăng trương lực cơ sẽ giúp cải thiện hoạt động ở ruột già. Cách vận động đơn giản nhất là đi bộ, đi khoảng 30 phút mỗi ngày. Đi từ chậm đến nhanh dần tuỳ theo điều kiện sức. khoẻ của mỗi người. Ngoài ra, người già nên thường xuyên massage vùng bụng bằng cách áp 2 bàn tay vào nhau xoa chậm xoay tròn chung quanh vùng rốn để vừa có tác dụng kích thích tiêu hoá ở dạ dày vừa gia tăng nhu động ruột ở vùng ruột già. Mỗi ngày nên thực hành 2 lần, mỗi lần xoa từ 5 đến 10 phút.
Tạo thói quen đi đại tiện
Hoạt động đi đại tiện là một hoạt động sinh lý có tính phản xạ thần kinh. Do đó, tạo thói quen tốt sẽ giúp người cao tuổi khắc phục vấn đề này.
– Tập thói quen đại tiện đều đặn, vào một thời điểm nhất định nào đó trong ngày, tốt nhất là buổi sáng. Thói quen này hoàn toàn có thể tạo ra được với sự kiên trì lặp lại nhiều lần.
– Dành thời gian thoải mái cho mỗi lần đại tiện.
– Không nên có tâm trạng nôn nóng, muốn rút ngắn thời gian, cố sức đưa phân ra nhanh hơn.
– Không nên hoãn lại việc đại tiện khi cảm thấy có nhu cầu. Khi nín nhịn, lượng phân nằm lại trong ruột sẽ tiếp tục bị hút nước và trở nên khô, cứng, làm cho việc bài tiết trở nên khó khăn hơn.
Điều trị táo bón bằng thuốc
Sử dụng thuốc
Khi áp dụng các phương pháp trên không hiệu quả, người cao tuổi phải sử dụng thuốc nhuận tràng. Có rất nhiều thuốc nhuận tràng khác nhau tuỳ theo cơ chế tác dụng. Khi sử dụng các thuốc này nên có chỉ định của bác sỹ.
Chất xơ và chất nhày
Loại này bao gồm sợi thức ăn hoặc chất nhầy lấy từ tảo biển trong đó thạch agar agar hay được dùng. Các thuốc này có tác dụng làm tăng thể tích phân và ngấm nước hoặc có thể lên men và sinh nhiều hơi giúp tiêu hóa thức ăn dễ dàng, tránh táo bón.
Thuốc nhuận tràng và làm mềm phân
Nhóm thuốc này gồm dầu thực vật, dầu vaselin và paraphin có tác dụng nhuận mật hoặc gây xổ bằng cách ngăn chặn sự hấp thu nước. Không dùng thuốc này trước khi đi ngủ để phòng dịch trào ngược vào đường hô hấp với người bị trào ngược dạ dày thực quản.
Các thuốc nhuận tràng thẩm thấu
Mục đích làm tăng áp lực thẩm thấu trong lòng ruột kéo theo nước vào trong lòng ruột từ đó làm tăng lượng nước trong phân giúp bài tiết và tống xuất phân ra ngoài. Thuốc chống chỉ định ở các bệnh nhân viêm loét đại trực tràng, tắc ruột, ung thư trực tràng, mất nước, suy tim.
Các thuốc nhuận tràng kích thích nhu động ruột
Nhóm thuốc này bao gồm nhiều thuốc tác dụng theo các cơ chế khác nhau như giảm hấp thu nước, tăng tiết dịch đại tràng, ức chế không cạnh tranh với các men ruột giúp đại tiện dễ dàng hơn.
Thuốc nhuận tràng tác dụng tại chỗ
Các thuốc này làm giải phóng khoảng 50 – 100ml dịch trong lòng trực tràng và gây kích thích phản xạ đại tiện. Ngoài ra có thể sử dụng để chuẩn bị nội soi đại trực tràng, hoặc cho táo bón khi nằm lâu để làm mềm phân, tuy nhiên không được dùng kéo dài.
Táo bón là một triệu chứng thông thường trong cuộc sống, nhiều người cao tuổi coi nhẹ và tự điều trị vì nghĩ rằng chỉ cần sử dụng thuốc nhuận tràng là đủ. Tình trạng đó kéo dài sẽ dẫn đến nhiều hậu quả như bị trĩ, sa niêm mạc trực tràng… Thói quen tốt nhất là nên đi khám bệnh để được tìm ra nguyên nhân và điều trị đúng tránh tình trạng lạm dụng thuốc nhuận tràng.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
http://www.dieutri.vn/thchandoandieutri/14-11-2012/S3351/Thuc-hanh-chan-doan-va-dieu-tri-tao-bon
