Một số yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc kháng sinh ở người cao tuổi:
– Lưu lượng tim suy giảm, làm giảm diện phân phối thuốc, giảm lượng kháng sinh đến ổ nhiễm khuẩn.
– Cơ thể có sự tăng khối mỡ, giảm khối nạc, làm giảm sự phân phối thuốc vào khoang mô, sự phân bố thuốc không đồng đều. Do đó dễ đánh giá nhầm hiệu lực thuốc.
– Chức năng thận đã suy giảm nên kháng sinh dễ gây độc cho gan, thận; nếu cần dùng bắt buộc phải giảm liều. Chính vì vậy, khi dùng kháng sinh để chữa bệnh thận, do dùng liều thấp và sự giảm thải kháng sinh qua thận, nồng độ thuốc ở đường tiết niệu sẽ không đủ tác dụng.
– Chức năng diệt khuẩn của bạch cầu đã giảm sút, làm hiệu quả điều trị của kháng sinh giảm. Mặc dù được dùng theo đúng nguyên tắc nhưng thuốc vẫn không thể diệt hết vi khuẩn. Trong cơ thể luôn còn lại một lượng vi khuẩn nhất định, có thể tạo nên những ổ nhiễm khuẩn tiềm tàng.
Những ảnh hưởng đáng lo ngại của việc sử dụng thuốc kháng sinh
Một số lưu ý cho người cao tuổi khi sử dụng kháng sinh:
Khi nào thì dùng kháng sinh?
– Người cao tuổi không bao giờ được tự ý sử dụng kháng sinh, dù là trong bất cứ trường hợp nào. Kháng sinh chỉ được dùng khi thật sự có nhiễm khuẩn. Do vậy, cần có sự thăm khám của bác sĩ, các xét nghiệm để xác minh tình trạng nhiễm khuẩn cũng như loại vi khuẩn gây bệnh để quyết định có dùng kháng sinh hay không và nên dùng loại kháng sinh nào.
– Người cao tuổi cũng không nên sử dụng kháng sinh tùy tiện trong một số trường hợp như: cảm cúm thông thường, đau đầu, đau bụn,… Đặc biệt, không truyền tai nhau sử dụng kháng sinh khi có những triệu chứng bệnh giống nhau. Cần phải xác định được nguyên nhân bệnh và loại thuốc phù hợp với từng bệnh nhân, nếu không có thể gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng.
– Để tăng tác dụng điều trị và giảm kháng thuốc, các loại kháng sinh có thể được dùng phối hợp. Trong một số trường hợp, với các bệnh nhân suy gan hay suy thận, các thuốc cần phải điều chỉnh liều cho phù hợp. Chính sự cá thể hóa điều trị này càng yêu cầu bệnh nhân không được tự mua kháng sinh về dùng.
– Trước khi dùng thuốc cần nói rõ cho bác sỹ về tình trạng dùng thuốc hiện tại, tiền sử dị ứng thuốc và các bệnh mắc kèm vì các yếu tố này đều có ảnh hưởng đến hiệu quả và độc tính của thuốc.
Dùng kháng sinh như thế nào?
– Cần sử dụng kháng sinh theo đúng chỉ định của bác sỹ, dược sỹ. Tuân thủ thời gian uống thuốc và liều lượng thuốc được kê. Không phải kháng sinh nào cũng được dùng như nhau, có loại uống trước, có loại lại nên uống sau bữa ăn, các thuốc cũng có tương kị với những thuốc và thức ăn khác nhau, nên bệnh nhân cần tuân thủ những hướng dẫn của bác sỹ để đạt hiệu quả tốt nhất.
– Dùng kháng sinh cần phải hết lộ trình điều trị. Tuyệt đối không tự ý dừng thuốc khi thấy các triệu chứng đã đỡ. Vì khi đó vi khuẩn chưa được tiêu diệt hoàn toàn sẽ tạo điều kiện để phát sinh sự kháng thuốc, dẫn đến những lần dùng thuốc sau này sẽ không có hiệu quả.
Dùng thuốc kháng sinh như thế nào để tốt cho sức khỏe
Theo dõi hiệu quả và độc tính ra sao?
– Cần phải thường xuyên theo dõi hiệu quả dùng thuốc và báo lại cho bác sỹ để có sự điều chỉnh.
– Nếu như có những biểu hiện bất thường thì cần dừng thuốc và liên hệ với bác sỹ.
– Nên lưu lại hồ sơ bệnh án của bệnh nhân, các đơn thuốc cũng như có sổ theo dõi tình trạng sử dụng thuốc bao gồm đáp ứng điều trị, tác dụng không mong muốn, dị ứng,… để có thể theo dõi và sử dụng thuốc hợp lí ở những lần sau.
– Sử dụng thuốc cho người cao tuổi cần rất thận trọng, đặc biệt là thuốc kháng sinh. Cần lưu ý khi quyết định sử dụng cũng như dùng đúng cách để kháng sinh đạt được hiệu quả tốt nhất, hạn chế tình trạng kháng thuốc và tác dụng không mong muốn.
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
Dược lâm sàng – Bộ y tế.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15125216
http://www.ykhoa.net/duoc/sudungthuoc/27_066.htm
