Thay quần áo
– Cởi áo quần: Theo thứ tự cởi tay áo (ống quần) bên lành trước, bên liệt sau.
– Mặc áo quần: Làm theo thứ tự ngược lại với khi cởi, xỏ ống quần (tay áo) bên liệt vào trước, kéo lên rồi xỏ ống quần (tay áo) bên lành vào sau.
– Cài khuy áo, buộc dây giày, dép: Nếu cài khuy áo khó khăn, có thể thay các khuy áo bằng băng dán, móc gài… Tương tự như vậy có thể thay dây buộc giày, dép bằng móc cài hoặc băng dán.
Cởi áo quần
Lăn trở người
Nên hướng dẫn để người bệnh tự lăn trở, nếu khó khăn trong giai đoạn đầu người nhà có thể hỗ trợ người bệnh lăn trở, cách hỗ trợ như sau:
– Lăn sang bên liệt: Nâng tay và chân lành lên => Đưa chân và tay lành về phía bên liệt => Xoay thân mình sang bên liệt.
– Lăn sang bên lành: Cài tay lành vào tay liệt => Giúp người bệnh gập gối và háng bên liệt => Dùng tay lành kéo tay liệt sang phía tay lành => Đẩy hông người bệnh xoay sang bên lành.
– Ngồi dậy từ tư thế nằm ngửa: Người nhà ngồi bên cạnh người bệnh => Người bệnh bám hai tay vào cánh tay của người thân => Một tay người nhà quàng và đỡ vai người bệnh => Đỡ người bệnh ngồi dậy từ từ.
– Ngồi dậy từ tư thế nằm nghiêng: Người bệnh nằm nghiêng bên lành cạnh mép giường => Chân lành luồn dưới gót chân liệt đưa chân liệt ra ngoài mép giường
=> Thả cả hai chân xuống dưới cạnh giường => Chống khuỷu tay lành lên mặt giường, duỗi tay lành để đẩy thân mình ngồi lên => Khi đó người nhà đỡ vai dưới để hỗ trợ bệnh nhân ngồi dậy.
Di chuyển từ giường sang ghế (xe lăn) và ngược lại
Để người bị liệt ngồi ở mép giường. Xe lăn để sát cạnh ghế về phía bên liệt => Mặt giường chỉ cao bằng ghế (xe lăn) => Giúp bệnh nhân nâng mông lên khỏi mặt giường xoay sang phía bên liệt để ngồi xuống xe lăn hoặc ghế.
Di chuyển từ giường sang ghế (xe lăn) và ngược lại.
Đứng dậy
Khi mới tập đứng dậy từ tư thế ngồi, người bệnh thường có xu hướng đứng lên bằng chân lành, khi ấy chân liệt đưa ra phía trước. Do vậy, cần chú ý sửa sao cho khi đứng dậy, người bệnh phải dồn trọng lượng đều xuống cả hai chân. Người bệnh cũng có thể đứng dậy bằng nạng.
Tuy nhiên, trước khi sử dụng nạng, người bị liệt cần tập đứng vững trong thanh song song trước.
Nếu người bệnh không tự đứng dậy một mình, người nhà cần hỗ trợ họ. Chuẩn bị:
– Để hai bàn tay người bệnh đặt lên vai người nhà.
– Hai tay người nhà đặt ngang thắt lưng người bệnh.
– Hai mũi bàn chân người nhà đặt đối diện mũi bàn chân người bệnh.
– Hai gối người nhà tỳ vào hai gối người bệnh, giữ cho chúng duỗi.
– Yêu cầu bệnh nhân cúi người về phía trước sau đó đứng lên với sự đỡ giúp của người nhà.
– Trong động tác này người bệnh phải phối hợp cùng người giúp đỡ để đứng lên.
Một số động tác tự luyện tập
Các bài tự tập này sẽ giúp người bệnh dễ dàng di chuyển và đề phòng các di chứng cứng khớp… bao gồm các động tác sau:
– Nâng hông lên khỏi mặt giường:
Người bệnh nằm ngửa, hai tay đặt dọc thân mình, hai chân gấp, đặt hai chân sát nhau => Nâng hông lên khỏi mặt giường, càng cao càng tốt, và càng lâu càng tốt
=> Để người bệnh đếm1, 2, 3, 4… đến 15-20 hãy đặt hông xuống giường. Làm lại khoảng 10 lần.
– Tập cài hai tay đưa lên phía đầu
Tay lành cài vào các ngón tay bên liệt, đưa hai tay duỗi thẳng về phía đầu => Cố gắng đưa khuỷu tay hai bên ngang tai. Sau đó, hạ hai tay về vị trí cũ. Làm lại 10 – 15 lần.
Những bài tập này là cần thiết cho những bệnh nhân liệt nửa người để có thể sớm quay lại với cuộc sống bình thường. Để có kết quả thì cần phải kiên trì và tập luyện đúng phương pháp, đặc biệt cần có sự giúp đỡ và động viên từ người thân.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não – Nhà XB Y học Hà Nội (2008)
